Τροφική αλλεργία

Τροφική αλλεργία έχουμε όταν αναπαραγόμενα συμπτώματα που εμφανίζονται μετά την κατανάλωση συγκεκριμένης τροφής και σχετίζονται με ανώμαλη ανοσολογική αντίδραση. Αυτή η αντίδραση μπορεί να είναι του τύπου IgE δηλαδή να περιλαμβάνει ατοπικό (αλλεργικό) υπόστρωμα. Τα συμπτώματα εμφανίζονται σε λιγότερο από 2 ώρες από την κατανάλωση της ύποπτης τροφής. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει αντίδραση από την ανεξάρτητη από την IgE που οδηγεί σε σχηματισμό IgE ή IgM ανοσοσυμπλεγμάτων και μηχανισμών κυτταρικής αντίδρασης. (Τα λεμφοκύτταρα). Τα συμπτώματα εμφανίζονται καθυστερημένα άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο (τύπος 2 ή 3).

Τα τροφικά αλλεργιογόνα είναι πρωτεΐνες με μεγάλο μοριακό βάρος 10000 και 40000 daltons. Το πρώτο αλλεργιογόνο στο οποίο το βρέφος συνήθως είναι οι πρωτεΐνες του αγελαδινού γάλακτος. Έτσι αυτά συνήθως είναι τα πιο συχνά αλλεργιογόνα στα βρέφη στα βρέφη κατά τη διατροφή με παιδικό γάλα. Σε μεγαλύτερα παιδιά τα πιο συχνά τροφικά αλλεργιογόνα είναι το αυγό, το ψάρι, το φιστίκι και το στάρι. Στην πράξη υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στην ηλικία εισαγωγής του τροφικού αλλεργιογόνου και την πιθανότητα εμφάνισης αλλεργίας σε αυτό. Η πρώιμη εισαγωγή στερεών τροφών στη διατροφή του βρέφους εκτός του ότι διατροφικά δεν είναι σωστή παίζει αρνητικό ρόλο στην εμφάνιση αλλεργιών.

Αυγό : η αλλεργία στο ασπράδι του αυγού είναι πολύ συνήθης. Τα δύο κυριότερα αλλεργιογόνα που ανευρίσκονται σε αυτό είναι η οβαλβουμίνη και η οβοβλενίννη. Η οβαλβουμίνη καταστρέφεται κατά το βρασμό, ενώ η οβοβλενίννη είναι σταθερή στη θέρμανση και απελευθερώνει μεγάλα ποσά ισταμίνης. Μερικά παιδιά μπορεί να ευαισθητοποιηθούν στο ασπράδι του αυγού από πολύ μικρή ηλικία εξαιτίας χημικής συγγένειας μεταξύ της λυσοζύμης του αυγού και της α-λακταλβουμίνης. Ορισμένα παιδιά που είναι αλλεργικά στο αυγό είναι επίσης αλλεργικά σε πουλερικά (ή στα πούπουλα πουλιών).

Ψάρι : τα κυριότερα αλλεργιογόνα στο μπακαλιάρο είναι η πρωτεΐνη Μ η οποία είναι ομόλογη περίπου κατά 35% με αυτές άλλων ψαριών. Συνεπώς τα περισσότερα παιδιά που είναι αλλεργικά σ’ ένα είδος ψαριού δεν μπορούν να ανεχθούν κανένα ψάρι. Πολλές περιπτώσεις ανεπιθύμητων αντιδράσεων σε ψάρι σχετίζονται με την απελευθέρωση ισταμίνης κατά την αντίδραση ή ακόμα και στο υψηλό περιεχόμενο ισταμίνης στο ψάρι. Η αλλεργιογόνος επίδραση του ψαριού επιμένει και μετά από το μαγείρεμα και μπορεί να προκληθεί και από τα πτητικά μόρια που προέρχονται από ψάρια. (μυρωδιά ψαριού και ατμοί μαγειρέματος ψαριού).

Φιστίκια : η αλλεργία στα φυστίκια είναι πολύ συνηθισμένη στις ΗΠΑ και μια από τις πιο κοινές στις βιομηχανικές χώρες. Η αλλεργική δραση του φυστικιού ενισχύεται από το ψήσιμο του, και τη θέρμανση γενικά.

Οι κλινικές εκδηλώσεις ποικίλουν και εξαρτώνται από την ηλικία του παιδιού.

-         Δερματικές εκδηλώσεις είναι οι κυριότερες στα βρέφη ουρτικάρια, ατοπικό έκζεμα, ατοπική δερματίτιδα

-         Γαστρεντερικά συμπτώματα εμφανίζονται συχνά, έμετος, διάρροια, κολικοί

-         Αναπνευστικά συμπτώματα είναι η κύρια εκδήλωση σε μεγαλύτερα παιδιά, αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα

-         Το αναφυλακτικό σοκ είναι σπάνιο αλλά είναι το πιο σοβαρό και πιθανό να απειλεί τη ζωή

Η βελτίωση των συμπτωμάτων μετά τον αποκλεισμό της ύποπτης τροφής αποτελεί την καλύτερη απόδειξη της σωστής διάγνωσης. Στη μεγαλύτερη πλειοψηφία των περιπτώσεων η τροφική αλλεργία στα παιδιά τείνει να εξαφανιστεί μετά από λίγους ή περισσότερους μήνες ή έτη. Πιο συγκεκριμένα η αλλεργία στο αγελαδινό γάλα στην πλειοψηφία των περιπτώσεων υποχωρεί πριν το δεύτερο χρόνο και σχεδόν πάντα πριν τον 6^ο χρόνο. Η αλλεργία στο αυγό ή το ψάρι είναι πολύ πιο υπομένουσα. Η αλλεργία στα φυστίκια πρακτικά επιμένει για όλη τη ζωή.

Διάγνωση της τροφικής αλλεργίας

Η διάγνωση της τροφικής αλλεργίας γίνεται με τη βοήθεια των δερματικών τεστ και των εργαστηριακών τεστ.

Τα δερματικά τεστ γίνονται με φυσική τροφή ή με εκχύλισμα από την ύποπτη τροφή. Συνήθως ξεκινούν σε ηλικία 3-4 μηνών η ευαισθησία τους είναι 70-75% και έχουν περίπου 90% προγνωστική αξία. Τα πλεονεκτήματα τους μεταξύ άλλων είναι ότι γίνονται εύκολα είναι ανώδυνα  και δεν είναι πολύπλοκα.

Τα εργαστηριακά τεστ ανιχνεύουν στον ορό του ασθενούς IgE ανοσοσφαιρίνες ειδικές για την ύποπτη τροφή (RAST).

Τα δερματικά τεστ και τα RAST είναι ευαίσθητοι δείκτες της παρουσίας ειδικών IgE αντισωμάτων για την ύποπτη τροφή αλλά δίνουν ανεπαρκή πρόγνωση της κλινικής αντίδρασης στην τροφή αυτή στα μικρά παιδιά και τα βρέφη.

Η εξέταση της διαπερατότητας του εντέρου σε συνδυασμό με την κατανάλωση της ύποπτης τροφής συγκρίνει την απορρόφηση της μανιτόλης και της λακτόζης. Μπορεί να εξετάσει το βλαπτικό δυναμικό της υπό εξέταση τροφής.

Η βιοψία λεπτού εντέρου συνίσταται στις περιπτώσεις που υποπτευόμαστε εντεροπάθεια και αποκαλύπτει το βαθμό ατροφίας των λαχνών με διήθηση από λεμφοκύτταρα. Τα ευρήματα αυτά δεν είναι ειδικά. Η εξέταση πρόκλησης από το στόμα είναι πολύ χρήσιμη. Θα πρέπει να γίνετε μετά από περίοδο αποχής από την ύποπτη τροφή περίπου ενός μηνός κατά την οποία τα συμπτώματα του ασθενούς θα πρέπει να υποχωρήσουν τελείως. Από τη στιγμή που η διάγνωση τέθηκε με βεβαιότητα η εξέταση αυτή δεν είναι απαραίτητη.